Cultureel erfgoed voor iedereen
Al tien jaar lang kunnen bewoners van woonzorgcentra van AxionContinu op hun vertrouwde plek kennis maken met kunst uit Utrechtse musea. Corona gooide roet in een jubileumfeestje, maar enkele activiteiten gingen, en gaan, in aangepaste vorm gelukkig wel door.
De band tussen zorginstellingen en de Samenwerkende Utrechtse Musea (SUM) is bijzonder én belangrijk, vertelt Lizanne Gille. Een deel van haar tijd als junior conservator van het Spoorwegmuseum steekt ze in Utrecht Museumdag, de nieuwe naam van het initiatief. “De musea hebben een mooie, maatschappelijke rol voor mensen die zelf niet meer op pad kunnen gaan. We denken samen na over wat we voor de bewoners van zorgcentra kunnen betekenen.”
Creatief aan de slag
Deelnemers kregen in plaats van een docent een box met replica’s van bloemrijke kunstwerken, penselen en een handleiding. “We wilden bewoners zelf creatief aan de slag laten gaan met bloemen en aquarelverf. Op die manier hopen we ze op een andere manier naar kunst te laten kijken. De bewoners werkten op ansichtkaarten die ze konden opsturen of als cadeautje weggeven. Zo werden ze gestimuleerd om ondanks de beperkingen toch contact te maken.”
De laatste workshop is inmiddels achter de rug. “We bekijken nu of de workshop een vervolg kan krijgen. En we hopen natuurlijk dat onze docenten weer aan de slag kunnen zodra dat verantwoord is. Ze zijn bevlogen en hebben veel ervaring in het werken met mensen die dementie hebben en willen ook graag weer starten, bewoners letterlijk in aanraking brengen met kunst.”
Nieuwe mogelijkheden
Afgelopen jaar lagen de activiteiten noodgedwongen bijna helemaal stil. Maar binnen de mogelijkheden boorde Utrecht Museumdag nieuwe initiatieven aan. Zo is er een reizende Pop-Up tentoonstelling met replica’s van kunstwerken die nog tot begin volgend jaar doorloopt, werd vorige zomer een prachtig magazine met ‘kunstverhalen’ gemaakt en is met kerstmis een kerstkaart rondgestuurd. Ook kwam er een speciale workshop: Bloemenpracht. “Eerst gaf een kunstdocent deze workshop in het Centraal Museum, maar die hebben we als alternatief verhuisd naar de locaties. Bloemenpracht werd echt een succes.”
Wisselwerking
Vanuit de musea is, naast Lizanne, museumdocent Caroline van Rhijn als coördinator onderdeel van het projectteam. Vanuit AxionContinu zijn Saskia Hoogkamer (welzijn) en Joyce Vlaming (kunst en cultuur) nauw betrokken bij Utrecht Museumdag. “Ik ben aangesteld om alles in goede banen te leiden, maar we zijn vooral een hecht team, we doen het samen. Zij kunnen als zorgprofessionals heel goed inschatten wat kan en wat niet kan. De wisselwerking is perfect.
”De samenwerkende musea, financieel gesteund door de Van Baaren Stichting, zijn niet alleen actief voor bewoners van AxionContinu, maar ook van het Bartolomeus Gasthuis, Careyn en Vecht & IJssel. Die maatschappelijke betekenis van Utrecht Museumdag maakt haar werk als hoofd van de projectgroep waardevol, vindt Lizanne. “Ons culturele erfgoed is bedoeld voor iedereen, dus ook voor mensen met beperkte mogelijkheden. Wij kunnen als organisatie een klein, maar nuttig schakeltje zijn om daarin iets te betekenen. Dat geeft me echt voldoening.”
Vrijdag Museumdag
Eigenlijk bestaat Utrecht Museumdag al langer dan tien jaar. In 2009 startte Vrijdag Museumdag, mede op initiatief van AxionContinu. Bewoners kunnen eens in de twee weken op een ochtend naar een museum. Vervoer, een rondleiding en zelfs koffie met gebak zijn bij het uitje inbegrepen. De bezoekjes zijn een welkome afleiding, bewoners vinden het fijn om er even uit te zijn en herinneringen op te halen aan het rijke verleden van Utrecht. Maar ze genieten ook van het contact met de maatschappij, andere bezoekers, de gids en de vrijwilligers en mantelzorgers die meegaan.
In 2011 werd Museum voor 1 Dag aan het programma toegevoegd, de omgekeerde vorm waarin het museum naar de zorglocaties toe kwam. En nu zijn beide programma’s opgegaan in Utrecht Museumdag. Lizanne: “We houden de vinger aan de pols, zodra het kan, starten we weer met de activiteiten. In de tussentijd blijven we alternatieven bedenken en ontwikkelen.” Kijk voor meer informatie op www.utrechtmuseumdag.nl.
Dit artikel verscheen eerder in ContACt zomer 2021.
Meer over kunst, cultuur en welzijn
Wij hebben een uitgebreid (creatief) programma op het gebied van kunst, cultuur en welzijn dat we aanbieden in al onze locaties en dagactiviteitencentra.