Muziek kan deuren openen die anders gesloten blijven

Ze droomde als kind van een carrière in de muziek. Niet zo gek, want haar vader is muzi­kant en ze ging vaak met hem mee naar optredens. Maar eerst deed ze de opleiding tot verzorgende en werkte ze een aantal jaren met mensen met psychi­sche stoornissen. Intussen bleef haar muzikale ambitie sluimeren. In Nederland werd ze nergens aangenomen, maar in Londen kon ze wel op een muziekacademie terecht. “Toen ik was afgestudeerd, bleek het lastig om een bestaan op te bouwen als professioneel muzi­kant. Ik had in mijn werk als verzorgende gezien hoe waardevol muziek kan zijn als mensen hun gevoelens of gedachten niet meer goed kunnen uiten. "Muziek kan deuren openen die anders gesloten blijven. Dus ik dacht: waarom zou ik mijn beide passies, die voor muziek en zorg niet combineren?"

Muziek en kunst als therapie
Sherida is de enige muziektherapeut bij Axion­Continu, de beide andere vaktherapeuten geven crea­tieve therapie. Natuurlijk gebeurt er meer met muziek, zo zijn er muziekmiddagen die bijdragen aan het welzijn van bewoners. “Muziektherapie wordt ingezet na verwijzing door de arts of op advies van de psycho­loog, als zorgmedewerkers hebben aangegeven dat een bewoner niet goed in zijn vel zit. Bijvoorbeeld iemand die voortdurend rondloopt of zich zelfs wat agressief opstelt. Vaak is er sprake van onrust, complex gedrag of depressies. Je kijkt dan vanuit verschillende disciplines wat je daaraan zou kunnen doen. Muziektherapie is een van de specialisaties.”

Kijken hoe iemand reageert
“Eigenlijk begin ik altijd met observeren. Ik let speciaal op de prikkels die een bewoner krijgt. Iemand kan van slag raken door te veel prikkels, maar het kan ook dat een bewoner juist te weinig wordt geprikkeld en op zoek gaat naar ‘opwinding’. Via het zorgdossier en familie ga ik na wat iemands interesses zijn of zijn geweest. Zorgmedewerkers weten natuurlijk ook heel veel. Vervolgens kijk ik hoe ik een ingang kan vinden. Het is niet altijd zo van: hij hield van tango­dansen dus tangomuziek zal hem goed doen. Ik heb meegemaakt dat het juist een averechts effect had, dat de muziek iemand deed denken aan wat hij was kwijt­geraakt.”

Muziek is een prachtige manier om in het moment te zijn
In De Ingelanden, waar mensen verblijven met niet-aan­geboren hersenletsel, laat ik iemand soms meezingen of meedoen op een tamboerijn. Daar heb ik zelfs al eens samen met een bewoner een liedje geschreven. Hij vertelde spontaan over zijn leven terwijl ik er muziek bij maakte. Zo kun je op een heel mooie manier herinneringen ophalen.”

“Bij bewoners met dementie ben je vooral op zoek naar muziek waar iemand blij van wordt of die geruststelt. Muziek is een prachtige manier om in het moment te zijn. Soms kan een enkel liedje iemand helemaal doen opbloeien. Zo was er een nieuwe bewoner die heel somber was en alle hulp afwees. Hij ging spontaan dansen op What a wonderful world van Louis Armstrong. Zijn vrouw was erbij toen het gebeurde en wist niet wat ze meemaakte. Zo veel vrolijker en opener was hij ineens. Met de medewerkers hebben we afgesproken dat ze hem voortaan wekken met muziek die hij fijn vindt en hem daarna een tijdje met rust laten voordat ze beginnen met aankleden. Dat werkt.”

Speellijsten
Sherida maakt ook speellijsten via Spotify die in woningen gebruikt kunnen worden om een fijne sfeer te creëren. “Het is vooral belangrijk dat we ons bewust zijn van de prikkels die bijvoor­beeld radio en tv veroorzaken. Maar muziek is ook iets persoonlijks. Het mooie van een speellijst is dat die op iemands eigen kamer kan worden beluisterd of met een koptelefoon op. Ik geef zorgteams graag advies over hoe je muziek kunt inzetten.”