VerpleegThuis: de T maakt het verschil
Teun Toebes (22), schreef een boek over zijn ervaringen als bewoner van woonzorgcentrum Voorhoeve. De verschijning van VerpleegThuis, nu al een bestseller, trok in alle media veel aandacht. “Mijn boek is een hartenkreet.”
Apetrots is huisgenoot Ad op zijn jonge makker Teun, medebewoner van ‘afdeling Huppeldepup’. Ze hebben vaak contact en als er een goeie voetbalwedstijd op televisie is, kijken ze samen, onder het genot van een biertje. “Hij is een formidabel mens.”
Ongevraagd onderbreekt ministek-liefhebber Ad zijn handwerk en pakt het boek erbij, met daarin een lieve opdracht van de schrijver. “Hij is maar druk met dat boek. Af en toe zeg ik: ‘Jochie, doe eens wat rustiger aan.’ Hij is net de Vliegende Hollander.”
De regels volgen
Ad kan niet precies zeggen waar Teun allemaal over schrijft. Maar hij weet wel te vertellen dat het boek gaat over betere zorg voor mensen met dementie in verpleeghuizen. “Ik voel me hier best thuis, maar je moet altijd de regels volgen, of je nou hoog of laag springt. En als je dat niet doet, pakken ze je bij de lurven.” Even later: “Het is goed dat een gezond iemand iets wil doen voor zieke mensen.”
Missie
Zo vat hij de missie van Teun haarfijn samen. In die missie staat het leven van Ad en alle andere mensen met dementie centraal. Straks, aan het eind van de middag, is er nog een speciale boekpresentatie voor bewoners van Voorhoeve. De officiële presentatie is net een paar dagen achter de rug. En ook daar weet Teun op innemende wijze zijn boodschap te delen. Een boodschap over het serieus nemen van mensen met dementie. Over zorg verlenen vanuit het hart. Over het inperken van bewegingsvrijheid ten koste van het welzijn van bewoners. Over internet dat ophoudt bij de deur van de woonkamer en het ontbreken van sfeerverlichting. “We hebben al gigantische stappen gemaakt in de zorg, maar daar heb je niks aan als je nu in een verpleeghuis woont of werkt.”
Soms schieten we door
Hij uit in zijn boek stevige kritiek, maar die is absoluut niet gericht aan de keihard werkende zorgverleners. We schieten alleen soms door in alles bijhouden, in het controleren van het leven, zegt hij. “Als iemand gewoon een rondje wil lopen, komt de vraag waar hij of zij naartoe gaat.” Die controledwang maakt bewoners volgens Teun afhankelijk en het contact met medewerkers niet gelijkwaardig. “Ik hoop van harte dat jullie nooit meer naar het toilet van medewerkers gaan, dan krijg je gelijkwaardigheid,” houdt hij zijn toehoorders voor. “En daarvoor is een verandering van het systeem noodzakelijk.”
Boeiende discussie
Er ontstaat een boeiende discussie over het zelfbeschikkingsrecht van bewoners en de communicatie daarover met wettelijk vertegenwoordigers. Wat is de ideale balans tussen vrijheid geven en risico nemen, bijvoorbeeld wanneer een bewoner die niet goed ter been is graag naar buiten wil? Teun: “We moeten het zelfbeschikkingsrecht teruggeven, leven gaat veel verder dan de zorg, houdt ook risico nemen in.”
Aan het eind van de presentatie klinkt luid applaus. “Ik vind het heel interessant wat zo’n jonge knul allemaal onderneemt, we hebben dwarsdenkers als Teun hard nodig,” zegt Yolanda Rops na afloop.
Maaltijd kiezen
Ze is gastvrouw in Voorhoeve en bereid één keer per week de maaltijd voor een groep bewoners. Yolanda is het met hem eens dat veel goed gaat, maar sommige dingen kunnen beter. “En dat kan soms heel simpel. Wij hebben bijvoorbeeld drie woonkamers met ieder een keuken. Het zou mooi zijn wanneer bewoners een maaltijd kunnen kiezen die in een andere keuken wordt bereid. Dan vergroot je op een eenvoudige manier de kans dat iemand heel lekker eet. En we zouden bewoners sowieso nog wel meer invloed kunnen geven op de keuze van het menu.”
Geïnspireerd door Teun: “Ik ga het bij ons eerstvolgende kookoverleg aankaarten.”
Dit artikel verscheen eerder in ContACt winter 2021.
Teun Toebes probeert een beweging in gang te zetten die leidt een ‘menswaardiger’ zorg. Bestuursvoorzitter Martin den Hartog waardeert zijn inspanningen en missie. “Bewoners waardevolle laatste maanden laten beleven, dat is de kern van zorg. Met zijn boek geeft Teun bewoners een stem en iedereen stof tot nadenken: wat kunnen we misschien nog beter doen?” Het balletje ligt niet alleen bij zorg. “Wij moeten uiteraard ons best doen om binnen de mogelijkheden verbeteringen te realiseren. Maar goede ouderenzorg is een verantwoordelijkheid van de hele samenleving, de buurt en de wijk, iedereen moet daarover nadenken. Het onderwerp wordt nog te veel naar de zorg geschoven, het is mooi dat Teun ook wijst op de bredere problematiek.”
Volledige vrijheid
Teun kreeg als bewoner volledige vrijheid om het boek te schrijven. “Hij is integer, zijn kritiek is niet bedoeld om te schofferen maar om de praktijk te tonen vanuit het perspectief van mensen met dementie. Dat sprak ons aan. Voor de medewerkers was het best wel spannend. Maar hun houding was: we hebben niks te verbergen en we staan open voor verbeteringen. Ik waardeer die houding enorm.”Hij hoopt van harte dat medewerkers én bewoners bij de raad van bestuur aan de bel trekken wanneer ze hobbels op hun pad tegenkomen die ten koste gaan van de kwaliteit van de zorg of het realiseren van een mooie dag voor bewoners. “Doe alsjeblieft een beroep op ons wanneer je ergens last van hebt. Alleen samen kunnen we verbeteringen tot stand brengen.”
